Wat brengen muzikale ontmoetingen teweeg op plekken in de zorg waar muziek niet gebruikelijk is? Deze vraag stelt onderzoeker Monique Bussmann zichzelf en anderen tijdens haar onderzoek met als thema ‘Musical Encounters als relationele katalysator in de zorg’. Monique Bussmann is verpleegkundige en verplegingswetenschapper. Ze promoveerde in 2017 aan de Universiteit voor Humanistiek en is nu postdoc-onderzoeker van het Kenniscentrum Zorginnovatie van de Hogeschool Rotterdam. In september 2021 begon ze met haar research en ze koos drie contexten waarin musici een bijdrage leveren aan de gezondheidszorg. Een van haar gekozen omgevingen is het werkveld van Muziek aan Bed.

Het onderzoek van Bussmann is kwalitatief van aard. Door middel van observaties en diepte-interviews schetst ze een beeld over de werking van muzikale ontmoetingen in het ervaren van verbinding. Want muziek is bij uitstek geschikt om laagdrempelige relaties op te bouwen, omdat klank onvermijdelijk een verbinding legt tussen musicus en luisteraar, zowel direct als op afstand. Dat gebeurt lichamelijk door de fysieke ervaring van de klanken en sociaal door de muzikale relatie tussen musicus en luisteraar. Wat gebeurt er precies? Wat is de rol van de musici en de rol van de muziek zelf? En hoe resoneert de muziek in de omgeving: bij de zorgprofessionals en in de hele zorgorganisatie?

Om daar antwoorden op te vinden is Bussmann zoveel mogelijk als observator aanwezig in situaties die er voor haar onderzoek toe doen. Zo kon zij in september op landgoed Noorderheide een observatie verrichten tijdens een workshop van Siebe Fockens over het ontwikkelen van tools om in contact te staan met patiënt, medecellist en omgeving. Ze nam ook kwalitatieve interviews af van een aantal cellisten van Muziek aan Bed over hun drijfveren, veronderstellingen en ervaringen als musicus van Muziek aan Bed. De volgende stap is om gedurende een periode een serie optredens van Muziek aan Bed in een ziekenhuis te volgen. Begin januari presenteert Bussmann haar eerste bevindingen, onder meer via onze website.

Democratisering van de zorg
Monique Bussmann heeft als verpleegkundige ervaren hoe rigide en weinig democratisch het huidige gezondheidssysteem soms is als het gaat om beslissen en samenwerken. Zij pleit voor meer meerstemmigheid in de zorg, vooral een gelijkwaardigere meerstemmigheid waarin de stemmen van de patiënten en zorgmedewerkers beter tot hun recht komen. Haar veronderstelling is dat juist muziek ervaringen van gezamenlijkheid kan oproepen.